Onlangs pleitte de Tweede Kamer voor een verbod op maagdenvlieshersteloperaties, maar voor een dergelijk verbod zijn geen valide argumenten.
Zonder argumentatie pleitte de Tweede Kamer onlangs voor een verbod op maagdenvliesoperaties. Naar onze mening is dat onterecht. In onze samenleving mogen volwassen, wilsbekwame mensen zelf over hun lichaam beschikken. Daarom zijn bijvoorbeeld piercings, scarificaties, tatoeages, borstvergrotingen en schaamlipcorrecties onder bepaalde voorwaarden toegestaan. Dat zelfbeschikkingsrecht over het eigen lichaam is een fundamenteel recht. Als de overheid dat recht wil inperken moet zij daarvoor overtuigende argumenten hebben.
Een argument dat vaak wordt genoemd is dat maagdenvliesoperaties een vorm van vrouwenbesnijdenis zouden zijn. De ingreep valt inderdaad onder die definitie, maar genitale piercings en schaamlipcorrecties ook. Dat maagdenvliesherstel onder deze definitie valt, levert dus geen argument op voor een verbod.
Jongensbesnijdenis
Waar het om gaat is of een volwassene vrijwillig en weloverwogen om deze ingreep vraagt. Een discussie over jongensbesnijdenis zou in dit licht veel logischer zijn, omdat die per definitie bij minderjarigen en zonder toestemming van de betrokkene wordt uitgevoerd.
Een ander veel genoemd argument is dat vrouwen nooit vrijwillig om een dergelijke ingreep zouden vragen. Maar dat is een feitelijke claim die niet wordt ondersteund door onderzoek. Er zullen mogelijk vrouwen zijn die gedwongen worden, maar ook dat is geen argument voor een verbod: wél voor controle of het verzoek vrijwillig en weloverwogen is. Zoals we dat doen bij vrouwen met een verzoek om een schaamlipcorrectie of een borstvergroting. Ook zij kunnen gedwongen worden tot zo’n ingreep.
Ook wordt gezegd dat ingrepen aan het maagdenvlies gebaseerd zijn op ‘achterhaalde, vrouwonvriendelijke en patriarchale opvattingen over maagdelijkheid en seksualiteit’ en om die reden verboden zouden moeten worden. Maar het zou een gevaarlijk precedent scheppen als de overheid tegen mensen zou zeggen: ‘U mag dat en dat niet aan uw lichaam laten doen, want u heeft ouderwetse opvattingen’.
Moreel oordeel
Het is niet aan de overheid om een moreel oordeel uit te spreken over de motieven die mensen kunnen hebben voor een ingreep aan hun lichaam. Het is aan mensen zelf om te beoordelen wat ze op welke gronden aan hun lichaam willen laten doen. Zolang zij goed zijn voorgelicht, zij hun verzoek vrijwillig doen en de kosten zelf dragen, zijn hun motieven irrelevant.
Ook andere ingrepen, zoals schaamlipcorrecties en borstvergrotingen, kunnen gebaseerd zijn op vrouwonvriendelijke en achterhaalde opvattingen over seksualiteit of schoonheid. Vrouwen kunnen bijvoorbeeld om een schaamlipcorrectie vragen vanwege onjuiste, door pornografie beïnvloede ideeën over hoe de vrouwelijke genitalia er uit ‘horen’ te zien. Het getuigt naar onze mening van willekeur en zou zelfs discriminerend kunnen zijn om wel ingrepen aan het maagdenvlies, die vooral in bepaalde culturen voorkomen, te verbieden en andere, soortgelijke en zelfs nog ingrijpender ingrepen, zoals schaamlipcorrecties, ongemoeid te laten.
Een ingreep aan het maagdenvlies kan vrouwen ook juist in staat stellen om eventuele patriarchale opvattingen te ondermijnen. Zij kunnen immers al voor het huwelijk seksueel actief zijn, en toch ‘als maagd’ het huwelijk ingaan.
Vaginale pil met kunstbloed
Artsen behoren in het gesprek met de vrouw onjuiste opvattingen over maagdelijkheid en seksualiteit te corrigeren, alternatieven te noemen en ingrepen aan het maagdenvlies te ontmoedigen. Voor veel vrouwen zal een minder ingrijpende mogelijkheid, zoals een vingerprik of een vaginale pil met kunstbloed als alternatief aanvaardbaar zijn. Maar niet voor iedereen. Een dergelijk gesprek biedt vrouwen ook de gelegenheid om over eventuele andere problemen te spreken. Een verbod zou deze mogelijkheid doen verdwijnen. Artsen moeten dan ook de vrijheid hebben en houden om vrouwen te helpen op een manier die het beste bij hen past, ook als dat een ingreep aan het maagdenvlies is.
Antina de Jong, Gert van Dijk
Dit artikel verscheen in Trouw van 29 oktober 2020
