Moeten operaties aan het maagdenvlies verboden worden, zoals de minister wil? In deze tweetorial leg ik uit waarom ik het daar niet mee eens ben. Ontmoedigen mag, maar verbieden niet.
Waarom operaties aan het #maagdenvlies niet verboden moeten worden, zoals de minister wil. Een tweetorial. Net als velen van u dacht ik in eerste instantie: 'Maagdenvliesherstel? Meh, ouderwets, seksistisch, patriarchaal, gauw verbieden'. Maar zoals zo vaak is de wereld ingewikkelder dan dat en moet je oppassen met het geven van een mening over dingen waar je weinig vanaf weet.
Het uitgangspunt: volwassen mensen die vrijwillig en weloverwogen iets met hun lichaam willen (laten) doen, mogen dat. Piercings, scarifications, tatoeages, borstvergrotingen, labiacorrecties: onder bepaalde voorwaarden allemaal geen probleem. En de overheid moet hele goede argumenten hebben om het zelfbeschikkingsrecht over het eigen lichaam in te perken. De belangrijkste argumenten die in de literatuur genoemd worden:
'Ingrepen aan het maagdenvlies zijn een vorm van vrouwenbesnijdenis'. Klopt. Het valt inderdaad onder die definitie. Maar dat is geen argument voor een verbod. Genitale piercings en labiacorrecties vallen immers ook onder die definitieen die verbieden we ook niet. 'De ingreep is schadelijk'. Klopt, alle chirurgische ingrepen zijn schadelijk. Maar dat is geen reden om ze te verbieden, maar om een rechtvaardiging te geven voor die schade. Die rechtvaardiging kan medisch van aard zijn, maar kan ook liggen in een weloverwogen wens. Ingrepen aan het maagdenvlies zijn ook veel minder schadelijk dan andere ingrepen aan de genitalia, zoals labiacorrecties, waarbij daadwerkelijk weefsel wordt verwijderd. 'Schadelijkheid' is dus geen argument voor een verbod, maar voor goede voorlichting.
'Vrouwen vragen niet vrijwillig om die ingreep'. Los van het feit dat dat een seksistische opmerking is, is die ook empirisch van aard - en niet onderbouwd. Er zullen inderdaad vrouwen zijn die gedwongen worden tot het laten doen van die ingreep. Maar dat is opnieuw geen argument voor een verbod, maar voor controle of het verzoek vrijwillig en weloverwogen is. Zoals we dat ook doen bij vrouwen met een verzoek om labiacorrectie, een 'husband stitch' of een borstvergroting. Ook die vrouwen kunnen immers gedwongen worden.
'De ingreep is gebaseerd op achterhaalde, vrouwonvriendelijke en patriarchale opvattingen over maagdelijkheid en seksualiteit'. Klopt. Dat vind ik ook. En ik zou ook liever hebben dat vrouwen er niet meer om zouden vragen en dat die denkbeelden verdwijnen. Maar ik zou ook liever hebben dat mensen niet meer zouden vragen om borstvergrotingen of labiacorrecties, want die vind ik lelijk en onnodig. Om over genitaalpiercings en opgespoten lippen nog maar te zwijgen, want die zijn echt zo'n ontzettende turnoff.
Maar het gaat niet om wat ik vind. Het gaat om het lichaam van die mensen, en zij mogen daar toch echt mee doen wat ze zelf willen - wat ik of iemand anders daar ook van vind.
En ook het tegendeel is waar: het bestaan van deze ingreep stelt vrouwen juist in staat om al voor het huwelijk seksueel actief te zijn, en toch 'als maagd' het huwelijk in te gaan. Zo ondermijnen ze juist het patriarchaat. Ja mannen, vrouwen zijn slimmer dan je denkt.
Maar het punt is dit: Het is niet mij, aan u, aan de overheid of aan artsen om een moreel oordeel uit te spreken over de motieven die mensen kunnen hebben voor een ingreep aan hun lichaam. Het is toch echt aan mensen zelf om te beoordelen wat ze op welke gronden aan hun lichaam willen laten doen. En zolang ze goed zijn voorgelicht en vrijwilligheid en weloverwogenheid gegarandeerd zijn - zijn de motieven die mensen hebben feitelijk irrelevant.
Het zou ook een doodeng precedent scheppen als de overheid of artsen zouden zeggen: 'u mag dat niet aan uw lichaam laten doen, want u heeft ouderwetse opvattingen.' Echt. Niet doen.
En ook andere ingrepen - labiacorrecties, borstvergrotingen - kunnen gebaseerd zijn op vrouwonvriendelijke of achterhaalde opvattingen over seksualiteit of 'schoonheid'. Vrouwen kunnen bijvoorbeeld om een labiacorrectie vragen vanwege onjuiste - door pornografie beïnvloede - ideeën over hoe de vrouwelijke genitalia er uit 'horen' te zien. Maar dat is opnieuw geen argument voor een verbod, maar voor goede voorlichting.
'Er zijn alternatieven!' Klopt. Een vingerprik of een vaginale pil met kunstbloed - ja, die van de carnaval! - kunnen een alternatief zijn. En vrouwen moeten ook goed worden voorgelicht over die alternatieven. MAAR: uiteindelijk is het de vrouw zelf die beslist of een bepaald alternatief bij haar past, niet de dokter of de overheid. En dus vind ik dat artsen ingrepen aan het maagdenvlies mogen ontmoedigen door vrouwen te wijzen op alternatieven en door onjuiste opvattingen over maagdelijkheid en seksualiteit te corrigeren. Maar als de vrouw zelf vrijwillig en weloverwogen tot de conclusie komt dat een ingreep aan het maagdenvlies voor haar de beste optie is - dan vind ik ook dat artsen de ruimte moeten hebben om die ingreep uit te voeren.
Want artsen moeten de vrijheid hebben en houden om vrouwen te helpen op een manier die het beste bij hen past.
En verder is het natuurlijk opvallend dat de minister wel ingrepen aan het maagdenvlies wil verbieden, maar met geen woord rept over jongensbesnijdenis: een ingreep die per definitie wordt uitgevoerd zonder toestemming van de betrokkene en tot levenslange schade leidt.
Een uitgebreidere versie van deze tweetorial heb ik samen met mijn collega Antina de Jong geschreven in het NtvG: https://www.ntvg.nl/artikelen/geen-verbod-op-herstel-maagdenvlies (Alleen voor abonnees helaas).
