Wat moet de dokter doen als ik wilsonbekwaam word door een CVA of dementie? Nu ik wat ouder word en de schriftelijke wilsverklaring veel in het nieuws is, dringt die vraag zich steeds meer aan me op.
Maar hoe doe je dat, een wilsverklaring opstellen?
Wat moet de dokter doen als ik wilsonbekwaam word door een CVA of dementie? Nu ik wat ouder word en de schriftelijke wilsverklaring veel in het nieuws is, dringt die vraag zich steeds meer aan me op.
Maar hoe doe je dat, een wilsverklaring opstellen? In de standaard wilsverklaringen op internet staan dingen als ‘een voor mij onwaardige situatie’, en ‘geen langdurig coma’. Maar hoe weet de dokter wat voor mij onwaardig is? En ik wil inderdaad liever niet jarenlang in coma liggen, maar ik weet dat dat in Nederland eigenlijk niet gebeurt. Ook mensen zonder wilsverklaring worden niet eindeloos doorbehandeld of in coma gelaten. Overigens laat divers onderzoek zien dat er nauwelijks verschil in behandelbeslissingen is tussen mensen die wel en geen wilsverklaring hebben.
Ik denk dat standaard wilsverklaringen in de praktijk te weinig houvast geven. En dus probeer ik om een persoonlijk document op te stellen waarin ik diverse situaties beschrijf. Maar ook dat lukt me niet. Ik kan namelijk heel moeilijk bedenken wat ik in alle denkbare situaties zou willen. En dat is niet alleen omdat er zo veel verschillend onheil is dat mij kan overkomen, het is ook omdat ik oprecht niet weet wat ik dan zou willen. Wil ik gereanimeerd worden bij ventrikelfibrilleren? Wil ik antibiotica bij een longontsteking als ik wilsonbekwaam ben door dementie? Steeds is mijn antwoord: ‘Dat hangt er van af’. Veel verder dan ‘wees vooral niet te zuinig met morfine’ kom ik met mijn wilsverklaring dan ook niet.
En wat als ik dementie krijg? Zou ik dan geen euthanasie willen? Tja. Ik weet dat mijn huisarts bij gevorderde dementie waarschijnlijk geen euthanasie zal uitvoeren, en ik wil haar ook helemaal niet met een dergelijk verzoek belasten of in de juridische problemen brengen.
Maar eerlijk gezegd weet ik ook niet wat ik dan wil. Natuurlijk, het idee om dementie te krijgen is vanuit mijn huidige wilsbekwame positie weinig aanlokkelijk. Maar vroeger leek het me ook vreselijk om kinderen te krijgen, niet te roken of te drinken, een vaste baan en relatie te hebben of zestig te worden. Nu al die dingen zover zijn, blijken ze eigenlijk wel mee te vallen en vaak zelfs allerlei voordelen te hebben, die ik onmogelijk vooraf had kunnen voorspellen.
Als ik iets zou zeggen over wat er moet gebeuren als ik dementerend ben, doe ik dat onvermijdelijk vanuit het perspectief van iemand zonder dementie. Zoals ik vroeger met de blik van een jong iemand oordeelde over het leven dat ik momenteel leid. Ik kan dus niet met het perspectief van nu de waarde van mijn toekomstige leven beoordelen. Daarmee zou ik onrecht doen aan wie ik in de toekomst ben, zoals ik vroeger onrecht heb gedaan aan mijn huidige ik.
Ik kom er niet uit. Als ik een wilsverklaring zou opstellen zou ik dat eigenlijk doen vanuit een wantrouwen dat artsen en mijn naasten dingen met mij zullen laten gebeuren die ik liever niet wil. En dat is een nare gedachte. Liever vertrouw ik erop dat de mensen om mij heen op dat moment de juiste keuzes voor mij zullen maken. Tegen mijn dokters en geliefden zeg ik dan ook: wilt u goed voor mij zorgen als ik dat zelf niet meer kan? Want als ik daarop kan vertrouwen hoef ik geen wilsverklaring op te stellen en kan ik gewoon verder met leven in het nu. Dat is al ingewikkeld genoeg.
